Naar overzicht
Verstoorde balans
Stikstofneerslag, verdroging, intensieve landbouw en verstedelijking hebben de balans in veel gebieden verstoord. Planten en dieren die hier van oudsher thuishoren verdwijnen, bodems verzuren, waterstanden dalen en in sommige gebieden verandert de getijdenwerking.
Zonder ingrijpen verliezen we niet alleen bijzondere soorten, maar ook de balans in het ecosysteem, waar wij mensen eveneens onderdeel van uitmaken. Bij iedere planten- of dierensoort die uit dit harmonieuze systeem verdwijnt, is het alsof er een kaart uit een kaartenhuis getrokken wordt. Zo raakt het hele systeem steeds meer uit balans en valt het uiteindelijk in elkaar.
Veerkrachtig natuurherstel
Dankzij het Programma Natuur én aanvullende steun van de Provincie Zeeland kunnen we in onze gebieden herstelmaatregelen uitvoeren die gericht zijn op de lange termijn. Met gerichte ingrepen vergroten we de veerkracht van ecosystemen. We brengen de natuur weer in beweging. Door systemen te herstellen, keren zeldzame planten en dieren terug. En het maakt gebieden weerbaar tegen invloeden van buitenaf.
Voorbeelden van natuurherstel in de praktijk
In verschillende natuurgebieden zijn inmiddels concrete herstelprojecten in uitvoering – elk met hun eigen aanpak en doel.
Zwarte Polder: groot onderhoud slufter
De buitendijks gelegen Verdronken Zwarte Polder, nabij Nieuwvliet-Bad (gemeente Sluis), staat onder invloed van eb en vloed. Maar door verzanding is de invloed van het getij sterk verminderd. Door de geul weer in zijn oorspronkelijke staat terug te brengen zal de getijdenwerking weer terugkeren. Het vrijkomende zand wordt nuttig hergebruikt: voor het ophogen van broedeilanden en het strand. Zo ontstaat er weer ruimte voor typische getijdennatuur én kustbroedvogels.
Oranjezon: bestrijding Amerikaanse vogelkers
In Oranjezon bedreigt de uit Amerika afkomstige vogelkers de biodiversiteit in de duinen. Deze snelgroeiende soort overwoekert de inheemse duindoorn- en meidoornstruwelen en de voor Nederland zeldzame duingraslanden. Door de vogelkers met wortel en al te verwijderen en het gebied daarna twee jaar te laten begrazen door schapen, maken we opnieuw ruimte voor de oorspronkelijke en soortenrijke duingraslandvegetatie. Onze enthousiaste vrijwilligers helpen mee om de laatste resten vogelkers weg te halen.
Vlietepolder: aanvullend maaien
In de Vlietepolder op Noord-Beveland groeit veenmos, een unieke soort in Zeeland, die nauwelijks voorkomt op zeeklei. Maar de uitbreiding van grauwe wilgen brengt dit kwetsbare leefgebied in de verdrukking. Door gericht maaibeheer houden we het gebied open. Dat is niet alleen goed voor het veenmos, maar ook voor de Noordse woelmuis – een zeldzame diersoort waar we een zorgplicht voor hebben.
Oranjezon: kleinschalige verstuivingen zeereep
Duinen zijn levende landschappen die veranderen onder invloed van wind en zand. In Oranjezon herstellen we dat natuurlijke proces door op enkele plekken de bovenste laag open te maken, zodat het zand weer kan stuiven. Hierdoor komt kalkrijk zand omhoog en verspreidt zich verder het gebied in. Dat voorkomt verzuring van de bodem en soorten als muizenoortje, geel walstro en duinviooltje profiteren hiervan.
Neeltje Jans: open duinvalleien
Op Neeltje Jans groeien de duinen langzaam dicht met duindoorn. Maar het open landschap met kaal zand is juist wat dit gebied zo bijzonder maakt. Door duindoorn te verwijderen houden we de duinvalleien open. Dat is goed voor bijzondere broedvogels als de zilvermeeuw en kleine mantelmeeuw, die elders steeds moeilijker een plek vinden om hun jongen groot te brengen.
Slikken van de Heen: verlagen corridor
De corridor tussen de Slikken van de Heen en de Plaat van de Vliet is een belangrijke verbindingsroute tussen natuurgebieden voor grote grazers. Door de bodem deels te verlagen en de oevers van het water geleidelijker te laten oplopen, blijft het gebied meer open en wordt het een geschikt foerageergebied voor steltlopers.
Zeeuwse kust: aanleggen broedeilanden
Voor kustbroedvogels is Zeeland een van de belangrijkste plekken in ons land, maar veel soorten hebben het moeilijk. Ze zijn afhankelijk van open, dynamische plekken aan de kust – maar die worden steeds schaarser. Bovendien vormen roofdieren als vossen en ratten een bedreiging. Daarom leggen we op meerdere plekken in Zeeland veilige broedeilanden aan: omringd door water en beschermd met gaas. Deze kunstmatige eilanden bieden een veilige haven voor soorten zoals visdief, kokmeeuw, zwartkopmeeuw en bontbekplevier.
Vooruitkijken natuurherstel
Natuurherstel is geen kwestie van een paar jaar werk – het is een langetermijninvestering in biodiversiteit, landschap en leefbaarheid. Voorbeelden laten zien hoe en dat dit in de praktijk kan: met maatwerk, met goede samenwerking tussen overheden en terreinbeheerders en de hulp van onze Beschermers en vrijwilligers. Uiteindelijk zijn deze maatregelen alleen niet voldoende. Het terugdringen van de uitstoot en lozing van schadelijke stoffen is noodzakelijk om de balans in de natuur terug te brengen. Maar we zien wel: daar waar we de natuur herstellen, keert het leven terug.
